“ما توانستیم امواج گرانشی را ثبت کنیم، ما توانستیم.” زمانی که دیروز (پنج شنبه ۲۲ بهمن ۱۳۹۴) دیوید ریتزه (David Reitze) سرپرست تیم تحقیقاتی مشاهده تداخل سنجی لیزری امواج گرانشی، LIGO، در کنفرانس خبری برگزار شده در واشنگتن با افتخار این جمله را بیان می کرد، همه باور داشتند که او دلیلی فوق العاده برای هیجان و شادی اش دارد. LIGO، پروژه ای که آغازش بر اساس یکی از نتایج تئوری نظریه نسبیت عام انشتین بود، حالا توانسته وجود امواج گرانشی را ثابت کند و به عنوان کاندیدای اول برای کسب نویل فیزیک ۲۰۱۶ معرفی شود.
انشتین حدود ۱۰۰ سال پیش یعنی سال ۱۹۱۵ بر اساس نظریه ی نسبیت عام وجود امواج گرانشی را پیش بینی کرده بود، هرچند یک قرن برای اثبات تجربی این نظریه لازم بود اما بالاخره این امواج کشف و بار دیگر نظریه ی انشتین تأیید شد.تصویر زیر مقایسه نتایج حاصل از پیش بینی امواج گرانشی توسط نظریه نسبیت عام انشتین و نتایج تجربی ثبت شده توسط LIGO را نشان می دهد.

LIGO مجموعه ای تحقیقاتی در ایالات متحده امریکاست که زیر توسط مؤسسه ملی علوم امریکا بنیان گذاری شده است و طراحی و ساخت آن با Caltech و MIT بوده است،  ساختمان LIGO طرحی L مانند دارد و در هر بازوی ۴ کیلومتری آن یک لیزر قرار داده شده است. در انتهای هر یک از بازو ها یک آینه وجود دارد که لیزر را بازتابش می دهد. زمان رفت و برگشت لیزر در این مسیر کاملاً مشخص است، هر تغییر کوچکی در زمان ثبت می شود، هر چند در این جا زمان مورد بحث چیزی در حدود یک هزارم قطر یک اتم است اما خوشبختانه دستگاه هایی وجود دارند که این تغییرات را ثبت کنند. در تصویر زیر نمایی از ساختمان LIGO را مشاهده می کنید.

 هر اتفاق حاصله از امواج گرانشی در بعد فضا زمان روی زمان جابجایی این لیزرها مؤثر است و زمان آن را تغییر می دهد. به کمک همین تجهیزات دانشمندان پروژه LIGO توانستند وجود امواج گرانشی ناشی از برخود دو سیاه چاله را ثبت و گامی مهم در پیشرفت علم فیزیک بردارند. ویدئوی زیر نمودی گرافیکی از صدای برخورد دو سیاه چاله است، بر اساس موج گرانشی ناشی از همین برخورد وجود امواج گرانشی اثبات شده است.

مطمئناً توضیح دقیق و جامع این پدیده، نیاز به نوشتن مقالات و حتی کتاب های بسیاری دارد اما اگر علاقه مند به این خبر هستید می توانید با جستجویی ساده در اینترنت با مفاهیم اولیه این پدیده آشنا شوید، خوشبختانه خبری که دیشب تیتر اول همه خبرگزاری های بین المللی بود، امروز در خروجی اکثر خبرگزاری های ایرانی نیز قرار گرفت و اطلاعات خوبی از این پدیده برای علاقه مندان منتشر شده است. برای شروع می توانید از لینک های زیر استفاده کنید.

متن کنفرانس خبری دیوید ریتزه
وب سایت رسمی پروژه LIGO
امواج گرانشی