پژوهشهای جدید نشان میدهد قمر سیاره زمین حدود ۳ تا ۴ میلیارد سال پیش اتمسفر داشته است. این تحقیقات نشان میدهد میلیاردها سال پیش، ماه اتمسفری پایدار اما با چگالی کم داشته که بر اثر فوران آتشفشانهای سطح کره ماه تشکیل شدهاند.
این اتمسفر به دلیل فورانهای دائمی آتشفشانهای ماه و انتقال گازهها و مواد مذاب از درون کره ماه به سطح آن تشکیل شده است. این گدازهها در سطح ماه در میان پستی بلندیها جمع میشوند، حوضچههای ساخته شده از این فورانهای آتشفشانی را ماریا مینامند. ماریا زمانی ایجاد میشود که ماگما از درون کره ماه به سطح آن منتقل میشود و همین اتفاق عامل ایجاد جریانهای مذاب در سطح کره ماه بوده است.
نمونههایی که توسط فضانوردان مأموریتهای آپولو به زمین آورده شده نشان میدهند که در ترکیب ماریا، گازهایی نظیر مونوکسید کربن، سولفور و حتی آب وجود دارد. ماه برخلاف زمین، میدان مغناطیسی لازم برای نگه داشتن گازهای اتمسفر در اطرافش را ندارد و با گذر زمان گازهای اطراف آن در فضا پخش میشوند. با این حال تحقیقات این تیم پژوهشی نشان میدهد که به علت فوران دائمی آتشفشانهای ماه، قمر کره زمین برای چند میلیون سال دارای اتمسفری گازی بوده است.
گدازهها و جو کره ماه
بررسیها نشان میدهد که فورانهای آتشفشانی ماه حدود ۳٫۵ میلیارد سال پیش در حداکثر مقدار بوده است؛ از این رو در این سالها، اتمسفر ماه در حداکثر چگالیاش بوده و بیشترین غلظت را داشته است. بررسیهای این گروه پژوهشی نشان میدهد که این اتمسفر در مدت زمانی حدود ۷۰ میلیون سال وجود داشته، سپس از بین رفته است.
محاسبات نشان میدهد که در آن زمان ماه سه برابر وضعیت فعلی به زمین نزدیکتر بوده است. نزدیکی بیشتر و داشتن جوی نسبتاً متراکم دلیلی بر این ادعاست که ماه در آن زمان بسیار بزرگتر آنچه که امروز میبینیم به نظر میرسیده است.
این پژوهش به سرپرستی دبرا نیتهام، عضو مرکز فضایی مارشال ناسا و مرکز علمی و اکتشاف ماه در هوستون تگزاس انجام شده است. نتایج این پژوهش در مقالهای با دسترسی رایگان، در مجله زمین و علوم سیارهای (انتشارات الزویر) قابل مشاهده است. برای مطالعه متن کامل مقاله، اینجا را ببینید.