نیازی به هیچ مقدمه‌ای نیست و تنها خواندن رباعی جادویی «راه نه آنست و نه این» خیام می‌تواند شما را تا ساعت‌ها و حتی روزها به اندیشه فرو ببرد. رباعی پرمعنی و عمیقی که حرف‌های زیادی برای گفتن دارد و معانی مختلفی را می‌توان از آن برداشت کرد.
قومی متفکرند اندر ره دین
قومی به گمان فتاده در راه یقین
می‌ترسم از آن که بانگ آید روزی
کای بیخبران راه نه آنست و نه این
این رباعی، به مانند سایر رباعیات خیام، به زبان‌های مختلف برگردان شده و نسخه‌های مختلفی از آن به زبان‌های دیگری نظیر انگلیسی و آلمانی در دسترس است. در ادامه چند ترجمه از این رباعی به زبان انگلیسی، همراه با نسخه‌ی ترجمه شده توسط ادوارد فیتزجرالد شاعر و مترجم شهیر انگلیسی و نخستین مترجم رباعیت خیام و نیز نسخه‌ای آلمانی از این رباعی جادویی آورده شده است.
برگردان رباعی «راه نه آنست و نه این» خیام
نسخه‌ی انگلیسی ترجمه شده توسط ادوارد فیتزجرالد:
Alike for those who for TO-DAY prepare,
And those that after a TO-MORROW stare,
A Muezzin from the Tower of Darkness cries
“Fools! your Reward is neither Here nor There.”
نسخه‌های انگلیسی ترجمه شده:
Some in deep thought spirit seek
Some lost in awe, of doubt reek
I fear the voice, hidden but not weak
Cry out “awake! Both ways are oblique.”
یا
Some are thoughtful on their way
Some are doubtful, so they pray.
I hear the hidden voice that may
Shout, “Both paths lead astray.”
و نسخه‌ی آلمانی رباعی:
Viele Menschen grübeln über Glauben und Sitte,
Zwischen Zweifel und Gewissheit stehn viele in der Mitte.
Unversehens ruft Einer aus dem Hinterhalt her:
Ihr Thoren, der rechte Weg ist nicht dieser noch der!
منبع نسخه‌های ترجمه شده