اگر در دوران کودکی هفت سنگ بازی کرده باشید، حتماً بارها و بارها توپ هفت سنگ (تنیس) را به این سو و آن سو پرتاب کردید. آیا به خاطر میآورید که هر پرتاب شما چند متر در هوا پیش میرفت و توپ کجا به زمین فرود میآمد. ۱۰ متر، ۲۰ متر یا ۵۰ متر؟ حالا تصور کنید که در کره ماه هستید، به نظر شما اگر توپ را پرتاب کنید کجا فرود میآید و چند متر پیش میرود؟ این سؤالی است که اخترشناسی به نام جیمز اوداناهیو از خود پرسیده و با استفاده از ابزارهای محاسباتی و اطلاعات در دسترس، میزان حرکت یک توپ بیسبال در اتمسفر همهی سیارههای منظومهی خورشیدی به علاوهی کره ماه را بررسی کرده است.
پرتاب توپ بیسبال در سیارات منظومه خورشیدی
نتایج این پژوهش منجر به تولید ویدیوی زیر شده است. او در این ویدیو برای درک بهتر مفاهیم، از مقیاسهای جالبی نظیر خودرو، هواپیمای بویینگ ۷۳۷ و برج پیزا استفاده کرده است. اوداناهیو دربارهی نحوهی ساخت و نیز نمادهای به کار رفته در این ویدیو میگوید: «در حال حاضر ما فقط با استفاده از عکس و ویدیو میتوانیم وضعیت در فضای بیرون از جو زمین را تجربه کنیم، به همین خاطر طراحی چنین ویدیویی میتواند منجر به کسب تجربهی عمیقتری از فضای بیرون شود.» او اضافه میکند که: «ما این توپ را با حداکثر سرعتی که یک فرد عادی، بدون تمرین، بر اساس دادههای موجود در منابع اینترنتی میتواند پرتاب کند، به هوا انداختهایم.»
میزان جرم هر سیاره و نیز جاذبهی آن، تأثیر مستقیمی بر بُرد حرکتی توپ پرتاب شده دارد. به همین دلیل است که در اتمسفر برخی از سیارهها، توپ بیسبال کمتر از سطح زمین و در جو برخی دیگر از سیارهها بسیار بیشتر از سطح زمین پیش میرود. در این پژوهش، زمان حرکت توپ در جو و حداکثر ارتفاعی که توپ به آن میرسد نیز محاسبه و ارائه شده است. دادههایی که هر یک اطلاعات جالبی دربارهی جاذبه و نوع اتمسفر هر سیاره در اختیار بیننده قرار میدهد.