شامی بهاری:
با طلوع بر گیلاسها،
پایان آمده
شکوفای وحشی
میانِ درختان هلو:
نخستین شکوفهی گیلاس
فریاد در جواب
به گنجشگان جوان:
موشها در لانههایشان
این نیز در نظرم
کلبهی سایگوست: (اشاره به سایگو هیشی یکی از شعرای مشهور ژاپنی)
باغِ گیلاس
خفاش، تو نیز بیرون آ
پرندگان در میان شکوفگانند
در این جاری جهان
بارانِ بهاری
چو جامهای مواج به هر سو میروند
بیدهای جویبار
عطر آلو:
به گذشته میبردم
به سوی سرما
پروانهها و پرندگان
بال زدن بیوقفه
ابری از شکوفه
برای او که میگوید
«خستهام از فرزندانم»
شکوفهای نیست!
این چکش چوبی
گذشتههای دور گُلی بوده؟
یا درخت آلو؟
شامی بهاری؛ مجموعه هایکویی از ماتسوئو باشو
ماتسوئو باشو یکی از مشهورترین هایکوسرایان ژاپنی و البته به قولی مشهورترین هایکوسرای دورهی ادو یا توکوگاوا (دورهای از تاریخ ژاپن بین سالهای ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی) است. بسیاری او را برترین استاد هایکوی تاریخ ژاپن میدانند و اشعار او شهرت جهانی دارد و به زبانهای مختلف ترجمه شده است. هایکو قالبی شعری است که خاستگاه اصلیش کشور ژاپن است و کوتاهترین گونهی شعری جهان است.
اگر از خوانندگان قدیمی ایپیبلاگ باشید احتمالاً میدانید که من علاقهی خاصی به انواع گونههای مینیمال یا موجز ادبیات نظیر هایکو از ادبیات خارجی، رباعی در شعر فارسی و داستانک (فلش فیکشن) در ادبیات داستانی دارم. به همین دلیل هم هست که سعی میکنم بیشر از سایر زمینههای ادبی، به این بخش از هنر ادبیات بپردازم و هم هایکو و داستانک ترجمه میکنم و هم گاهی هایکو و داستانک مینویسم.
مجموعهای که سعی در تکمیل آن دارم و «شامی بهاری» هفتمین قسمت از آن است، مجموعهای از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که در کتاب «اشعار منتخب ماتسوئو باشو» نوشتهی دیوید لاندیس بارنهیل به زبان انگلیسی منتشر شده است. این کتاب در واقع ترجمهی انگلیسی اشعار ماتسوئو باشو است و من هم سعی میکنم در حد توان خودم، برگردانی مناسب، البته با تصرف، از این اشعار ارائه کنم.
قدرت خارق العادهی شعر و نوشتههای باشو، امروز هم ادامه دارد و اشعارش به فرهنگهایی نفوذ کرده است که او حتی تصورش را هم نمیکرد. زندگی و آثار او، سالهاست که بر هنرمندان غربی اثر گذاشته است و تأثیر او بر شعرای غربی در پنجاه سال گذشته چشمگیر بوده است.
دیوید لاندیس بارنهیل، اشعار منتخب ماتسوئو باشو
«شامی بهاری» هفتمین بخش از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که برگردان آزاد و همراه با تصرف از نسخهی انگلیسی اشعار او به قلم دیوید لاندیس بارنهیل است.
a spring night:
and with dawn on the cherries,
it has endedblooming wildly
among the peach trees:
first cherry blossomssqueaking in response
to the young sparrows:
mice in their nestthis too seems
to be Saigyo¯’s hut:
a garden of blossomsyou too come out, bat:
all these birds amid the blossoms
of this floating worldspring rain—
blowing back and forth like straw coats,
river willowsthe fragrance of plums:
carrying me back
to the coldbutterflies and birds
ceaselessly fluttering—
clouds of blossomsfor one who says
“I’m weary of my children”
there are no blossomsthis mallet—
long ago was it a camellia?
a plum tree?
تصویر: بخشی از پرترهی ماتسوئو باشو، اثر کاتسوشیکا هوکوسائی که در اواخر قرن هجدهم میلادی نقاشی شده است. تصویر کامل این نقاشی در ادامه آورده شده است: