در جهان
فصل برداشت است؟
کلبه‌ی کاهگلی من

اولین روز [سال]
افکاری عمیق، تنها
عصر پاییزی

گنجشک
روحش است؟ خفته،
بیدی دوست داشتنی

فاخته بخوان:
تویی ماهِ ششم
شکوفه‌ی آلو

اسب یورغه می‌رود
می‌بینم خود را در نقاشی:
دشتی تابستانی

نوای زنگ در دوردست محو
رایحه‌ی شکوفه طنین انداز:
اوایل عصر

غریب است
بر چمنزاری بی‌عطر
پروانه‌ای نشسته

تا در مشت می‌گیرمش
آهنگ می‌شود در میان دندان‌هایم
آبِ چشمه

شب‌هایت را به سفر بگذران
آنگاه اشعارم را خواهی فهمید
باد پاییزی

شکوفه‌ ریزان
پرندگان از درخت می‌پرند:
غباری بر کوتو (نوعی ساز زهی ژاپنی)

فصل برداشت؛ مجموعه هایکویی از ماتسوئو باشو

ماتسوئو باشو یکی از مشهورترین هایکوسرایان ژاپنی و البته به قولی مشهورترین هایکوسرای دوره‌ی ادو یا توکوگاوا (دوره‌ای از تاریخ ژاپن بین سال‌های ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی) است. بسیاری او را برترین استاد هایکوی تاریخ ژاپن می‌دانند و اشعار او شهرت جهانی دارد و به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. هایکو قالبی شعری است که خاستگاه اصلیش کشور ژاپن است و کوتاه‌ترین گونه‌ی شعری جهان است.

اگر از خوانندگان قدیمی ای‌پی‌بلاگ باشید احتمالاً می‌دانید که من علاقه‌ی خاصی به انواع گونه‌های مینیمال یا موجز ادبیات نظیر هایکو از ادبیات خارجی، رباعی در شعر فارسی و داستانک (فلش فیکشن) در ادبیات داستانی دارم. به همین دلیل هم هست که سعی می‌کنم بیشر از سایر زمینه‌های ادبی، به این بخش از هنر ادبیات بپردازم و هم هایکو و داستانک ترجمه می‌کنم و هم گاهی هایکو و داستانک می‌نویسم.

مجموعه‌ای که سعی در تکمیل آن دارم و «فصل برداشت» ششمین قسمت از آن است، مجموعه‌ای از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که در کتاب «اشعار منتخب ماتسوئو باشو» نوشته‌ی دیوید لاندیس بارن‌هیل به زبان انگلیسی منتشر شده است. این کتاب در واقع ترجمه‌ی انگلیسی اشعار ماتسوئو باشو است و من هم سعی می‌کنم در حد توان خودم، برگردانی مناسب، البته با تصرف، از این اشعار ارائه کنم.

قدرت خارق العاده‌ی شعر و نوشته‌های باشو، امروز هم ادامه دارد و اشعارش به فرهنگ‌هایی نفوذ کرده است که او حتی تصورش را هم نمی‌کرد. زندگی و آثار او، سال‌هاست که بر هنرمندان غربی اثر گذاشته است و تأثیر او بر شعرای غربی در پنجاه سال گذشته چشم‌گیر بوده است.
دیوید لاندیس بارن‌هیل، اشعار منتخب ماتسوئو باشو

«فصل برداشت» ششمین بخش از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که برگردان آزاد و همراه با تصرف از نسخه‌ی انگلیسی اشعار او به قلم دیوید لاندیس بارن‌هیل است.

in the world,
is it harvest time?
my thatched hut

First Day—
deep in thought, lonely
autumn’s evening

is the warbler
her spirit? asleep,
a lovely willow

sing cuckoo:
you’re the Sixth Month’s
plum blossoms

the horse ambling,
I see myself in a painting:
summer moor

the bell fades away,
the blossoms’ fragrance ringing:
early evening

eccentric—
on grass devoid of fragrance,
a butterfly settles

just as I scoop it,
it rings in my teeth:
spring water

spend nights on a journey,
then you’ll know my poems—
autumn wind

falling blossoms—
birds too are startled:
the dust of the koto

تصویر: بخشی از پرتره‌ی ماتسوئو باشو، اثر کاتسوشیکا هوکوسائی که در اواخر قرن هجدهم میلادی نقاشی شده است. تصویر کامل این نقاشی در ادامه آورده شده است: