در جهانی از باران
زندگی برای شاعر
چو پناهگاهی موقت

جاهلانه، در تاریکی،
نیزه‌ای در دست:
شب‌تاب‌ها را می‌کند شکار

نیلوفران سپید
شبانگاه آن‌سوی خانه
مشعلی در دست

«ریاضت کشیده و روشن بِزی!»
ماه‌ نگرِ گوشه‌نشین
نغمه‌ای می‌نوشد

در معبد کوهستانی غریب
دیگی در سرما می‌گِرید
آوای منجمد

یخی تلخ
در دهان موشی
مرهم تشنگی

سال رو به پایان
و پژواک کوبیدن کیک برنجی
خوابی متروک

او که ناشتا می‌خورد
با شکوهِ صبحگاهان:
او من هستم

هلال ماه
شکوفه‌ای از شکوه صبح در شب
بر می‌خیزد

باد می‌پیچد در محاسنش
سوگوارِ پایان خزان:
او کیست؟

جهانی از باران؛ مجموعه هایکویی از ماتسوئو باشو

ماتسوئو باشو یکی از مشهورترین هایکوسرایان ژاپنی و البته به قولی مشهورترین هایکوسرای دوره‌ی ادو یا توکوگاوا (دوره‌ای از تاریخ ژاپن بین سال‌های ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی) است. بسیاری او را برترین استاد هایکوی تاریخ ژاپن می‌دانند و اشعار او شهرت جهانی دارد و به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. هایکو قالبی شعری است که خاستگاه اصلیش کشور ژاپن است و کوتاه‌ترین گونه‌ی شعری جهان است.

اگر از خوانندگان قدیمی ای‌پی‌بلاگ باشید احتمالاً می‌دانید که من علاقه‌ی خاصی به انواع گونه‌های مینیمال یا موجز ادبیات نظیر هایکو از ادبیات خارجی، رباعی در شعر فارسی و داستانک (فلش فیکشن) در ادبیات داستانی دارم. به همین دلیل هم هست که سعی می‌کنم بیشر از سایر زمینه‌های ادبی، به این بخش از هنر ادبیات بپردازم و هم هایکو و داستانک ترجمه می‌کنم و هم گاهی هایکو و داستانک می‌نویسم.

مجموعه‌ای که سعی در تکمیل آن دارم و «جهانی از باران» پنجمین قسمت از آن است، مجموعه‌ای از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که در کتاب «اشعار منتخب ماتسوئو باشو» نوشته‌ی دیوید لاندیس بارن‌هیل به زبان انگلیسی منتشر شده است. این کتاب در واقع ترجمه‌ی انگلیسی اشعار ماتسوئو باشو است و من هم سعی می‌کنم در حد توان خودم، برگردانی مناسب، البته با تصرف، از این اشعار ارائه کنم.

قدرت خارق العاده‌ی شعر و نوشته‌های باشو، امروز هم ادامه دارد و اشعارش به فرهنگ‌هایی نفوذ کرده است که او حتی تصورش را هم نمی‌کرد. زندگی و آثار او، سال‌هاست که بر هنرمندان غربی اثر گذاشته است و تأثیر او بر شعرای غربی در پنجاه سال گذشته چشم‌گیر بوده است.
دیوید لاندیس بارن‌هیل، اشعار منتخب ماتسوئو باشو

«جهانی از باران» پنجمین بخش از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که برگردان آزاد و همراه با تصرف از نسخه‌ی انگلیسی اشعار او به قلم دیوید لاندیس بارن‌هیل است.

foolishly, in the dark,
he grabs a thorn:
hunting fireflies

moonflowers white
at night by the outhouse,
torch in hand

“live austere and clear!”
Moongazer’s recluse
drinking song

at a poor mountain temple,
a kettle crying in the frost,
the voice frigid

ice is bitter
in the mouth of the rat
quenching its thirst

the year ending
with echoes of pounding rice-cakes—
a desolate sleep

one who breakfasts
with morning glories:
that’s what I am

crescent moon—
a morning glory bud at night
swelling

wind through his beard,
lamenting late autumn:
who is he?

in a world of rain
life is like Sogi’s
temporary shelter

تصویر: بخشی از پرتره‌ی ماتسوئو باشو، اثر کاتسوشیکا هوکوسائی که در اواخر قرن هجدهم میلادی نقاشی شده است. تصویر کامل این نقاشی در ادامه آورده شده است: