جنگل سیاه:
کنون نامت چیست؟
در صبحی برفی
سنگها خشکیده
آبها پژمرده
حسی از زمستان نمانده
برخیز! برخیز!
بیا دوستِ هم باشیم
پروانهی خوابآلود
پروانه! پروانه!
با من بگو
ز اشعار چینی
در برف نیز
پژمرده نمیشود نیلوفر
زیرِ آفتاب
آنسوی نیلوفر
برنجکوب خستگی در میکند
منظرهای تکاندهنده
فاخته:
دیگر نمانده
استاد شعر
داودی سپید، داودی سپید
آن همه شرمندگی با تو
موهای بلند، موهای بلند
هجوم علفهای هرز
ماهی سفید: گر در دست باشند
خواهند شد ناپدید
فاخته،
دعوت شدهای
به جویی پر دانه؟
جنگل سیاه؛ مجموعه هایکویی از ماتسوئو باشو
ماتسوئو باشو یکی از مشهورترین هایکوسرایان ژاپنی و البته به قولی مشهورترین هایکوسرای دورهی ادو یا توکوگاوا (دورهای از تاریخ ژاپن بین سالهای ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی) است. بسیاری او را برترین استاد هایکوی تاریخ ژاپن میدانند و اشعار او شهرت جهانی دارد و به زبانهای مختلف ترجمه شده است. هایکو قالبی شعری است که خاستگاه اصلیش کشور ژاپن است و کوتاهترین گونهی شعری جهان است.
اگر از خوانندگان قدیمی ایپیبلاگ باشید احتمالاً میدانید که من علاقهی خاصی به انواع گونههای مینیمال یا موجز ادبیات نظیر هایکو از ادبیات خارجی، رباعی در شعر فارسی و داستانک (فلش فیکشن) در ادبیات داستانی دارم. به همین دلیل هم هست که سعی میکنم بیشر از سایر زمینههای ادبی، به این بخش از هنر ادبیات بپردازم و هم هایکو و داستانک ترجمه میکنم و هم گاهی هایکو و داستانک مینویسم.
مجموعهای که سعی در تکمیل آن دارم و «جنگل سیاه» چهارمین قسمت از آن است، مجموعهای از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که در کتاب «اشعار منتخب ماتسوئو باشو» نوشتهی دیوید لاندیس بارنهیل به زبان انگلیسی منتشر شده است. این کتاب در واقع ترجمهی انگلیسی اشعار ماتسوئو باشو است و من هم سعی میکنم در حد توان خودم، برگردانی مناسب، البته با تصرف، از این اشعار ارائه کنم.
قدرت خارق العادهی شعر و نوشتههای باشو، امروز هم ادامه دارد و اشعارش به فرهنگهایی نفوذ کرده است که او حتی تصورش را هم نمیکرد. زندگی و آثار او، سالهاست که بر هنرمندان غربی اثر گذاشته است و تأثیر او بر شعرای غربی در پنجاه سال گذشته چشمگیر بوده است.
دیوید لاندیس بارنهیل، اشعار منتخب ماتسوئو باشو
«جنگل سیاه» چهارمین بخش از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که برگردان آزاد و همراه با تصرف از نسخهی انگلیسی اشعار او به قلم دیوید لاندیس بارنهیل است.
Black Forest:
so now what are you called?
a morning of snowthe rocks withered,
the waters wilted—
not even the feeling of winterwake up! wake up!
let’s be friends,
sleeping butterflybutterfly! butterfly!
I would ask you about
China’s haikaieven in snow
the noonflower does not wither:
the sun’s lightby the noonflower
a rice-pounder cools himself:
a sight so movingcuckoo:
now there are no
haikai masterswhite chrysanthemum, white chrysanthemum
all that shame with your
long hair, long hairswarming in the waterweeds,
the whitefish: if taken in hand
they would vanish awaycuckoo,
were you invited by the barley
plumed with seed?
تصویر: بخشی از پرترهی ماتسوئو باشو، اثر کاتسوشیکا هوکوسائی که در اواخر قرن هجدهم میلادی نقاشی شده است. تصویر کامل این نقاشی در ادامه آورده شده است: