آه بهار… بهار
عالی یعنی بهار
و قس علیهذا

بر نیلگونِ دریا
امواجی معطر از مِی
ماهِ امشب

پرسه می‌زند
با دقت خیره
پاییزِ سوما (سوما: نام ساحلی در کشور ژاپن)

برفِ صبحگاهی
جوانه‌های پیاز می‌رویند
نشانی در باغچه

گل‌های رز
در موهای کودکی عریان
گل افشان

در نگاه حقیر من
دوزخ اینگونه است
عصر پاییزی

بر شاخه‌ای پژمرده
زاغی نشسته
عصر پاییزی

رگبار زمستانی کو؟
با چتری در دست
راهب بازگشته

حوالی بیشه
می‌روبد برگ‌های چای را
گردباد

نوای پاروها در موج
شبی بسیار سرد
و اشک‌ها روان

عالی یعنی بهار؛ مجموعه هایکویی از ماتسوئو باشو

ماتسوئو باشو یکی از مشهورترین هایکوسرایان ژاپنی و البته به قولی مشهورترین هایکوسرای دوره‌ی ادو یا توکوگاوا (دوره‌ای از تاریخ ژاپن بین سال‌های ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی) است. بسیاری او را برترین استاد هایکوی تاریخ ژاپن می‌دانند و اشعار او شهرت جهانی دارد و به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. هایکو قالبی شعری است که خاستگاه اصلیش کشور ژاپن است و کوتاه‌ترین گونه‌ی شعری جهان است.

اگر از خوانندگان قدیمی ای‌پی‌بلاگ باشید احتمالاً می‌دانید که من علاقه‌ی خاصی به انواع گونه‌های مینیمال یا موجز ادبیات نظیر هایکو از ادبیات خارجی، رباعی در شعر فارسی و داستانک (فلش فیکشن) در ادبیات داستانی دارم. به همین دلیل هم هست که سعی می‌کنم بیشر از سایر زمینه‌های ادبی، به این بخش از هنر ادبیات بپردازم و هم هایکو و داستانک ترجمه می‌کنم و هم گاهی هایکو و داستانک می‌نویسم.

مجموعه‌ای که سعی در تکمیل آن دارم و «عالی یعنی بهار» سومین قسمت از آن است، مجموعه‌ای از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که در کتاب «اشعار منتخب ماتسوئو باشو» نوشته‌ی دیوید لاندیس بارن‌هیل به زبان انگلیسی منتشر شده است. این کتاب در واقع ترجمه‌ی انگلیسی اشعار ماتسوئو باشو است و من هم سعی می‌کنم در حد توان خودم، برگردانی مناسب، البته با تصرف، از این اشعار ارائه کنم.

قدرت خارق العاده‌ی شعر و نوشته‌های باشو، امروز هم ادامه دارد و اشعارش به فرهنگ‌هایی نفوذ کرده است که او حتی تصورش را هم نمی‌کرد. زندگی و آثار او، سال‌هاست که بر هنرمندان غربی اثر گذاشته است و تأثیر او بر شعرای غربی در پنجاه سال گذشته چشم‌گیر بوده است.
دیوید لاندیس بارن‌هیل، اشعار منتخب ماتسوئو باشو

«عالی یعنی بهار» سومین بخش از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که برگردان آزاد و همراه با تصرف از نسخه‌ی انگلیسی اشعار او به قلم دیوید لاندیس بارن‌هیل است.

ah spring, spring,
great is spring,
etcetera

on a blue sea,
waves fragrant with rice wine:
tonight’s moon

looking around,
gazing intently, beholding:
autumn in Suma

morning snow:
onion shoots rising
mark the garden plot

rose of sharon:
in the hair of a naked child
a spray of flowers

in my humble view
the netherworld must be like this—
autumn evening

on a withered branch
a crow has settled—
autumn evening

where’s the winter shower?
with umbrella in hand
the monk returns

against the brushwood gate
it sweeps the tea leaves:
windstorm

the oars’ sound striking the waves,
a bowel-freezing night —
and tears

تصویر: بخشی از پرتره‌ی ماتسوئو باشو، اثر کاتسوشیکا هوکوسائی که در اواخر قرن هجدهم میلادی نقاشی شده است. تصویر کامل این نقاشی در ادامه آورده شده است: