باد شکوفاگر
برف دوباره آب
فصل گلها آمده؟
میانِ شکوفهها
در غمم از ناتوانی
در گشودن دفتر شعرم
چو ابرهای دور شونده
لحظهای غاز وحشی
دور از یارش
خماری
در گاهی که گیلاس شکوفا شده
از چه؟
دشتِ موساشی
کمی آنسوتر
آوای آهو
هنوز زندهام:
زیرِ کلاه سفرم
کمی خنکی
باران تابستانی
بر چراغِ دستِ
گزمهی شهر
برشِ درخت
نگاهی به تنهی بریده
ماهِ امشب
ابرهای گذران
چو سگی سرگردان
بارش رگباری زمستان
روزی بارانی
پاییز محاصره میکند
شهر مرزی
فصل گلها؛ مجموعه هایکویی از ماتسوئو باشو
ماتسوئو باشو یکی از مشهورترین هایکوسرایان ژاپنی و البته به قولی مشهورترین هایکوسرای دورهی ادو یا توکوگاوا (دورهای از تاریخ ژاپن بین سالهای ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی) است. بسیاری او را برترین استاد هایکوی تاریخ ژاپن میدانند و اشعار او شهرت جهانی دارد و به زبانهای مختلف ترجمه شده است. هایکو قالبی شعری است که خاستگاه اصلیش کشور ژاپن است و کوتاهترین گونهی شعری جهان است.
اگر از خوانندگان قدیمی ایپیبلاگ باشید احتمالاً میدانید که من علاقهی خاصی به انواع گونههای مینیمال یا موجز ادبیات نظیر هایکو از ادبیات خارجی، رباعی در شعر فارسی و داستانک (فلش فیکشن) در ادبیات داستانی دارم. به همین دلیل هم هست که سعی میکنم بیشر از سایر زمینههای ادبی، به این بخش از هنر ادبیات بپردازم و هم هایکو و داستانک ترجمه میکنم و هم گاهی هایکو و داستانک مینویسم.
مجموعهای که سعی در تکمیل آن دارم و «فصل گلها» دومین قسمت از آن است، مجموعهای از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که در کتاب «اشعار منتخب ماتسوئو باشو» نوشتهی دیوید لاندیس بارنهیل به زبان انگلیسی منتشر شده است. این کتاب در واقع ترجمهی انگلیسی اشعار ماتسوئو باشو است و من هم سعی میکنم در حد توان خودم، برگردانی مناسب، البته با تصرف، از این اشعار ارائه کنم.
قدرت خارق العادهی شعر و نوشتههای باشو، امروز هم ادامه دارد و اشعارش به فرهنگهایی نفوذ کرده است که او حتی تصورش را هم نمیکرد. زندگی و آثار او، سالهاست که بر هنرمندان غربی اثر گذاشته است و تأثیر او بر شعرای غربی در پنجاه سال گذشته چشمگیر بوده است.
دیوید لاندیس بارنهیل، اشعار منتخب ماتسوئو باشو
«فصل گلها» دومین بخش از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که برگردان آزاد و همراه با تصرف از نسخهی انگلیسی اشعار او به قلم دیوید لاندیس بارنهیل است.
among blossoms:
grieving that I can’t even open
my poem bagblossoming waves:
has snow returned to water,
flowering out of season?like clouds drifting apart,
a wild goose separates, for now,
from his frienda hangover:
but while the cherries bloom,
what of it?Musashi Plain—
just an inch,
the deer’s voicestill alive:
under my traveler’s hat,
a bit of coolnessummer rains—
offering his dragon lights,
the city watchmanchopping a tree,
then looking upon the cut end—
tonight’s moonpassing clouds—
like a dog running about and pissing,
scattered winter showersa day of rain—
autumn in the world around
Boundary TownMatsuo Basho
تصویر: بخشی از پرترهی ماتسوئو باشو، اثر کاتسوشیکا هوکوسائی که در اواخر قرن هجدهم میلادی نقاشی شده است. تصویر کامل این نقاشی در ادامه آوده شده است: