آمد بهاران
یا برفته سالی؟
روزی به پایان

ماه راهنمایت
به این سو روی کن
به مهمان‌خانه‌ام

بانوی پیر، گیلاس
هر شکوفه: یادواره
درازای عمر

مرکز شهر
مردمان بسیار
نظاره‌گر شکوفه‌ها

می‌نگرند به شکوفه
حتی چشمانِ حریص
خارِ مغیلان

لوای نیلگون بر باد
چو تصویرشان
بر آب

باد پاییزی
از میانِ دری باز
شیونی پر صدا

در منزل کسی که فرزندش درگذشته است
خمیده و پژمرده
جهان وارونه
بامبویی در برف

شبنم یخی
بر شکوفه‌های سودا زده
سراسر گلستان

رخسار شکوفه
خجلت می‌کند؟
ماهِ مه آلود

آمد بهاران؛ مجموعه هایکویی از ماتسوئو باشو

ماتسوئو باشو یکی از مشهورترین هایکوسرایان ژاپنی و البته به قولی مشهورترین هایکوسرای دوره‌ی ادو یا توکوگاوا (دوره‌ای از تاریخ ژاپن بین سال‌های ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی) است. بسیاری او را برترین استاد هایکوی تاریخ ژاپن می‌دانند و اشعار او شهرت جهانی دارد و به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. هایکو قالبی شعری است که خاستگاه اصلیش کشور ژاپن است و کوتاه‌ترین گونه‌ی شعری جهان است.

اگر از خوانندگان قدیمی ای‌پی‌بلاگ باشید احتمالاً می‌دانید که من علاقه‌ی خاصی به انواع گونه‌های مینیمال یا موجز ادبیات نظیر هایکو از ادبیات خارجی، رباعی در شعر فارسی و داستانک (فلش فیکشن) در ادبیات داستانی دارم. به همین دلیل هم هست که سعی می‌کنم بیشر از سایر زمینه‌های ادبی، به این بخش از هنر ادبیات بپردازم و هم هایکو و داستانک ترجمه می‌کنم و هم گاهی هایکو و داستانک می‌نویسم.

مجموعه‌ای که سعی در تکمیل آن دارم و «آمد بهاران» نخستین قسمت آن است، مجموعه‌ای از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که در کتاب «اشعار منتخب ماتسوئو باشو» نوشته‌ی دیوید لاندیس بارن‌هیل به زبان انگلیسی منتشر شده است. این کتاب در واقع ترجمه‌ی انگلیسی اشعار ماتسوئو باشو است و من هم سعی می‌کنم در حد توان خودم، برگردانی مناسب، البته با تصرف، از این اشعار ارائه کنم.

قدرت خارق العاده‌ی شعر و نوشته‌های باشو، امروز هم ادامه دارد و اشعارش به فرهنگ‌هایی نفوذ کرده است که او حتی تصورش را هم نمی‌کرد. زندگی و آثار او، سال‌هاست که بر هنرمندان غربی اثر گذاشته است و تأثیر او بر شعرای غربی در پنجاه سال گذشته چشم‌گیر بوده است.
دیوید لاندیس بارن‌هیل، اشعار منتخب ماتسوئو باشو

«آمد بهاران» نخستین بخش از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که برگردان آزاد و همراه با تصرف از نسخه‌ی انگلیسی اشعار او به قلم دیوید لاندیس بارن‌هیل است.

has spring come
or has the year gone?
second-to-last-day

the moon’s your guide:
please come this way
to a traveler’s inn

the old-lady cherry
in bloom: a remembrance
of her old age

in the capital:
ninety-nine thousand people
blossom viewing

the blossoms are seen
even by the eyes of the poor:
demon thistle

blue flag irises
looking just like their images
in the water

autumn wind
through an open door—
a piercing cry

At the home of someone whose child had died
withered and bent over,
the whole world upside down:
bamboo in snow

withering frost:
melancholy blossoms
through the flower field

the faces of blossoms,
do they make you shy?
hazy moon

Matsuo Basho

تصویر: بخشی از پرتره‌ی ماتسوئو باشو، اثر کاتسوشیکا هوکوسائی که در اواخر قرن هجدهم میلادی نقاشی شده است. تصویر کامل این نقاشی در ادامه آوده شده است: