امشب، شب آخرین چهارشنبه سال است، شب جشن چهارشنبه سوری. جشنی که نخستین مراسم، از مجموعه مراسمات شادباش آغاز بهار است و اولین برنامهی پیشواز نوروز ایرانیان. آقدر از تاریخچه این رسم زیبا و فرهنگ غنی ایرانیان، گفته شده، که هر چه بگویم، تکرار مکررات است، اما گاهی بد نیست از زاویهای دیگر به رسوم تاریخی و زیبای کشور عزیزمان نگاهی بیندازیم. در سال ۲۰۱۲ میلادی، تارنمای خبری رسمی مجلهی فارین پالیسی، با انتشار مقالهای با عنوان «نوروز: هدیه ایرانیان برای صلح جهانی» به معرفی و بررسی رسوم نوروز ایرانیان پرداخته است.
چهارشنبه سوری نخستین جشن نوروز
هرچند در این مقاله به اکثر رسوم مشهور عید نوروز اشاره شده است، اما خالی از لطف نیست که به مناسبت امشب، نگاهی بیندازیم به بخشی از این مقاله که به چهارشنبه سوری پرداخته است.
زنجیرهای از جشنها که مجموعه مراسمهای نوروزی را تشکیل میدهند، با چهارشنبه سوری آغاز میشوند. از ۱۷۰۰ سال پیش از میلاد مسیح، زرتشتیان ایران بر این باور بودند که روز چهارشنبه نحسی دارد. به همین دلیل برای از بین بردن ناامیدی، نحسی و سیاهی چهارشنبه، آنها آخرین چهارشنبه هر سال آتشی میافروختند و با گفتن عبارت «زردی من از تو، سرخی تو از من» از روی آتش میپریدند. این عبارت به این معنی است که آتش باید درد، بیماری، خستگی، و سایر مشکلات را بگیرد و در عوض انرژی، گرما، شادی و برکت را بدهد. به باور زرتشتیان باستان، آتش نماد پاکی و سلامت بوده است و به همین دلیل جشن چهارشنبه سوری با نام جشن آتش نیز شناخته میشود.
در بخش دیگری از مقاله، نگارندهی متن، به رسوم برجای مانده از این جشن دیرین ایرانی هم اشارهای میکند:
جمع شدن گرم خانواده هم یکی از عناصر مهم چهارشنبه سوری است که پس از پریدن از روی آتش و انجام سایر مراسمات چهارشنبه سوری انجام میشود. همهی اعضای خانواده در یک اتاق جمع میشوند و به مثلها و داستانهای قدیمی پدربزرگ و مادربزرگ گوش میدهند. خوردن شیرینیهای خاص و نیز میوههای خشک شده همراه با سبزیجات از دیگر رسوم این شب است. ایرانیان باور دارند که سبزیجات نماد حاصلخیزی و کامیابی هستند و مصرف سبزیجات در شب چهارشنبه سوری را خوب میدانند.