یکی از زمینه‌های چالش برانگیز عکاسی، آن هم در سال‌هایی که هنوز فناوری عکاسی پیشرفت زیادی نداشت، عکاسی زیر آب بود. عکاسی در زیر آب نقطه عطف دیگری در تاریخ عکاسی بود که امکان ثبت تصاویر دنیای زیر آب را فراهم می‌کرد. در یازدهمین بخش از مروری بر تاریخ عکاسی، نوبت به معرفی نخستین پرتره زیر آب تاریخ رسیده است.

لویی ماریا آگوست بوتان معروف به لویی بوتان، زیست‌شناس و عکاس فرانسوی، یکی از افراد پیشرو در زمینه‌ی عکاسی زیر آب بود که توانست در سال ۱۸۹۹ میلادی اولین پرتره زیر آب را به ثبت برساند. او در سال ۱۸۹۸ کتابی تحت عنوان «عکاسی زیر آب» منتشر کرد و سپس در سال ۱۹۰۰ میلادی عکس‌هایش از زیر آب را در جشنواره‌ی پاریس ۱۹۰۰ به نمایش گذاشت.

نخستین پرتره زیر آب؛ غلبه بر یک چالش دیگر

اطلاعات درباره‌ی این عکس بسیار کمیاب است، گفته می‌شود شخصی که در این عکس مشاهده می‌شود، امیل راکوویتزا، زیست‌شناس رومانیایی است. محل ثبت این عکس نیز منطقه‌ای به نام بانیول-سور-مر در جنوب کشور فرانسه بوده است. همچنین گفته می‌شود که برای ثبت این عکس، امیل راکوویتزا به مدت سی دقیقه در زیر آب ساکن مانده است.

جالب است بدانید برای ثبت این عکس شگفت انگیز، بوتان بایستی فلاشی را اختراع ‌می‌کرد که در زیر آب عمل کند و تا با روشن کردن زیر آب، امکان عکاسی را فراهم کند. مثل بسیاری دیگر از آزمایش‌های تجربی، اولین تلاش‌های لویی بوتان برای ساخت فلاش ناکام ماند و او هم مثل بسیاری دیگر از مخترعان عصر خود مأیوس نشد. او با همکاری دستاریش، جوزف دیوید، حبابی برای فلاش طراحی کرد که از نفوذ آب به آن جلوگیری می‌کرد. به این ترتیب او موفق شد نخستین پرتره زیر آب را به ثبت برساند و در تاریخ عکاسی ماندگار شود. تصویر زیر، نمایی از چگونگی کارکرد فناوری اولین پرتره زیر آب را نمایش می‌دهد.

اولین عکس ثبت شده زیر آب

اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که نخستین تلاش برای ثبت عکس در زیر آب که منجر به یک عکس شده باشد را سال‌ها قبل از لوییی بوتان، ویلیام تامسون انگلیسی انجام داده است. او در سال ۱۸۵۶ موفق شد با استفاده از روشی موسوم به «collodion wet plate» نخستین عکس را در زیر آب ثبت کند. عکسی که البته کیفیت بالایی نداشت و مدت‌ها زمان لازم بود تا پس از او، لویی بوتان، عکسی با کیفیت و قابل قبول از زیر آب به ثبت برساند.

گفته می‌شود ویلیام تامسون دوستی نجار داشت که برای او جعبه‌ای ضد آب ساخت تا دوربین عکاسیش را در آن قرار دهد و بدون نگرانی از ورود آب به آن، عکاسی کند. برای ثبت این عکس، او دوربین را به آرامی به عمق ۱۸ فوتی زیر آب، در کنار صخره‌ای انداخت تا بتواند تصویری از صخره در زیر آب ثبت کند. مدت زمان مورد نیاز برای ثبت این عکس ۱۰ دقیقه بوده است. با این حال، با توجه به کمبود نور و فناوری به کار گرفته شده، تصویر حاصل چندان کیفیت بالایی ندارد و به همین دلیل عکس ویلیام تامسون در مقابل عکس لویی بوتان، شهرت کمتری دارد.