شب یلدا بدون شک یکی از بزرگترین جشن‌های ایرانی و یکی از شب‌های خاطره‌انگیر برای همهٔ ما است. تاریخچه، مفهوم، اهمیت و رسومات این شب به وفور در کتاب‌ها و مقالات قدیمی و جدید موجود هستند و بزرگان زیادی دربارهٔ این جشن باستانی نوشته و می‌نویسند، و به شخصه قصدی برای تشریح داستان‌های یلدایی ندارم. اما در چند وقت گذشته گاه و بیگاه، در این شبکه اجتماعی و آن شبکه، گفتارها و نوشتارهایی را دیده‌ام در بحث نام شب یلدا، اینکه یلدا به چه معنی است و ریشهٔ لغت یلدا از کجاست. بحثی که در آن برخی  به اشتباه ریشهٔ لغت یلدا را عربی می‌دانند و البته بسیاری از افراد هم در حال گسترش این مفهوم هستند.

در این مورد هم البته بنده صاحب نظر نیستم، اما بد نیست نگاهی داشته باشیم به معنی یلدا در لغت‌نامه دهخدا:

یلدا به چه معنی است؟

لغت سریانی است به معنی میلاد عربی، و چون شب یلدا را با میلاد مسیح تطبیق می‌کرده اند از این رو بدین نام نامیده‌اند. باید توجه داشت که جشن میلاد مسیح (نوئل) که در ۲۵ دسامبر تثبیت شده، طبق تحقیق محققان در اصل، جشن ظهور میترا (مهر) بوده که مسیحیان در قرن چهارم میلادی آن را روز تولد عیسی قرار دادند. یلدا اول زمستان و شب آخر پاییز است که درازترین شب‌های سال است و در آن شب یا نزدیک بدان، آفتاب به برج جدی تحویل می‌کند و قدماً آن را سخت شوم و نامبارک می انگاشتند. در بیشتر نقاط ایران در این شب مراسمی انجام می‌شود. شعرا زلف یار و همچنین روز هجران را از حیث سیاهی و درازی بدان تشبیه کنند و از اشعار برخی از شعرا مانند سنایی و امیرمعزی رابطهٔ بین مسیح و یلدا ادراک می‌شود. یلدا برابر است با شب اول جدی و شب هفتم دی ماه جلالی و شب بیست و یکم دسامبر فرانسوی. (از برهان، آنندراج، حواشی علامه قزوینی بر آثارالباقیه، شرح پورداود در یشت‌ها، فرهنگ فارسی معین و یادداشت مؤلف)
لغت‌نامه دهخدا

زبان سریانی یا آشوری یکی از زبان‌های باستانی است که از گویش‌های زبان آرامی محسوب می‌شود. زبان آرامی نیز به نوبهٔ خود یکی از زبان‌های تاریخی منطقه خاورمیانه است که در اکثر کشورهای این منطقه استفاده می‌شده و البته در دوران هخامنشیان نیز یکی از زبان‌های رسمی بخش غربی ایران بوده است. چه زبان آرامی و چه زبان سریانی، به عنوان گویشی مشتق‌شده از زبان آرامی، هر دو زبان مورد استفاده در ناحیه میان‌رودان (بین‌النهرین) بوده‌اند و قدمتی چند هزار ساله (زبان آرامی ۳۰۰۰ سال و زبان سریانی بیش از ۲۰۰۰ سال) دارند. زبان سریانی هنوز هم یکی از زبان‌های زندهٔ جهان است و اقلیت‌های کوچکی در خاورمیانه و سایر نقاط جهان از این زبان استفاده می‌کنند.