بسی خواستنی
در چنته‌اش
ماه و شکوفه‌ها

قارچ
چنان نحیف
چو برگِ کاج…

در تمامی شب
بامبو یخ زده؟
یخبندان بامدادی

توفان زمستانی
پنهان شده در بامبو
همچنان می‌روید

آستین‌هایم
سرد و تیره فام
سیاه‌ترین خاکستری

نقاشی موتونوبو*
چگونه چنین غم‌انگیز است؟
پایانِ سال
* نوعی سبک نقاشی ژاپنی

این سه
از ماه و گل‌ها:
فرمانروایان حقیقت

مزارع ماساشینو
دیگر مخفی‌گاهی نیست
برای کلاه بامبوی تو

حال که گل داودی رفته
جز تربچه
هیچ نمانده

این معبد:
باغی سرشار
از درختان موز

ماه و شکوفه‌ها؛ مجموعه هایکویی از ماتسوئو باشو

ماتسوئو باشو یکی از مشهورترین هایکوسرایان ژاپنی و البته به قولی مشهورترین هایکوسرای دوره‌ی ادو یا توکوگاوا (دوره‌ای از تاریخ ژاپن بین سال‌های ۱۶۰۳ تا ۱۸۶۸ میلادی) است. بسیاری او را برترین استاد هایکوی تاریخ ژاپن می‌دانند و اشعار او شهرت جهانی دارد و به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. هایکو قالبی شعری است که خاستگاه اصلیش کشور ژاپن است و کوتاه‌ترین گونه‌ی شعری جهان است.

اگر از خوانندگان قدیمی ای‌پی‌بلاگ باشید احتمالاً می‌دانید که من علاقه‌ی خاصی به انواع گونه‌های مینیمال یا موجز ادبیات نظیر هایکو از ادبیات خارجی، رباعی در شعر فارسی و داستانک (فلش فیکشن) در ادبیات داستانی دارم. به همین دلیل هم هست که سعی می‌کنم بیشر از سایر زمینه‌های ادبی، به این بخش از هنر ادبیات بپردازم و هم هایکو و داستانک ترجمه می‌کنم و هم گاهی هایکو و داستانک می‌نویسم.

مجموعه‌ای که سعی در تکمیل آن دارم و «ماه و شکوفه‌ها» نهمین قسمت از آن است، مجموعه‌ای از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که در کتاب «اشعار منتخب ماتسوئو باشو» نوشته‌ی دیوید لاندیس بارن‌هیل به زبان انگلیسی منتشر شده است. این کتاب در واقع ترجمه‌ی انگلیسی اشعار ماتسوئو باشو است و من هم سعی می‌کنم در حد توان خودم، برگردانی مناسب، البته با تصرف، از این اشعار ارائه کنم.

قدرت خارق العاده‌ی شعر و نوشته‌های باشو، امروز هم ادامه دارد و اشعارش به فرهنگ‌هایی نفوذ کرده است که او حتی تصورش را هم نمی‌کرد. زندگی و آثار او، سال‌هاست که بر هنرمندان غربی اثر گذاشته است و تأثیر او بر شعرای غربی در پنجاه سال گذشته چشم‌گیر بوده است.
دیوید لاندیس بارن‌هیل، اشعار منتخب ماتسوئو باشو

«ماه و شکوفه‌ها» نهمین بخش از هایکوهای منتخب ماتسوئو باشو است که برگردان آزاد و همراه با تصرف از نسخه‌ی انگلیسی اشعار او به قلم دیوید لاندیس بارن‌هیل است.

so desirable—
inside his satchel,
moon and blossoms

mushroom—
it’s become so ragged
it looks like a pine

through the whole night
did the bamboo freeze?
morning frost

winter windstorm—
hiding itself in bamboo,
grown still

my sleeves,
dingy colored and cold:
darkest gray

a Motonobu painting:
whence such a sad state?
year’s end

these three
of the moon and flowers:
masters of the truth

Musashino fields—
no hindrances now,
your bamboo hat

with chrysanthemums gone,
other than the radish
there is nothing

this temple:
a garden full
of banana plants

تصویر: بخشی از پرتره‌ی ماتسوئو باشو، اثر کاتسوشیکا هوکوسائی که در اواخر قرن هجدهم میلادی نقاشی شده است. تصویر کامل این نقاشی در ادامه آورده شده است: